Kemik erimesi olarak bilinen ve kelime anlamı gözenekli kemik olan osteoporoz hastalığı en sık kadınlarda ve menopoz sonrası görülüyor. Bu süreçte mineral içeriği azalan kemikler kolayca kırılır hale geliyor, zamanla boy kısalıyor, postür bozuluyor, kamburlaşma ile sırt ağrıları başlıyor. Hatta yüzde bile kemik erimesine bağlı birtakım değişiklikler olup, yüz ifadesi değişebiliyor. Şakak bölgesi ve elmacık kemikleri üzerindeki kemik yapıda azalma ile göz etrafı ve göz kapakları aşağıya düşük gözüküyor. Yüz daha sarkık hal alıyor. Gençleşme amacıyla yapılan dolgular bu boşlukları da doldurarak daha genç bir görünüm verebiliyor. İşte gördüğünüz gibi kemik erimesi sağlığımızı etkileyip kırıklara, ağrılara, kemik zayıflığı ile hareket zorluklarına yol açtığı gibi yaşlanma belirtileri ile güzel ve dinç görünmemize de büyük oranda etkilidir.
Kemik oluşumu için gerekli iki temel mineral, kalsiyum ve fosfattır. Yaşam boyunca kemik dokusu her gün bir miktar yıkılır ve yapılır, yani yenilenir. Bu yenilenme çocuklarda ve gençlerde yapım lehine daha hızlıdır. Orta yaşlarda kemik yapımı yıkıma eşittir. İlerleyen yaşlarda ise yıkım, yapımdan daha fazla olur ve buna bağlı olarak kemik kitlesi zamanla azalır.
Kemik yıkımını artıran nedenler
Bazı hormon hastalıkları kemik yıkımını artırabilir. Bunlar arasında bir tür guatr olan ve tiroid bezinin fazla çalışması ile seyreden Hipertiroidi hastalığı ve tiroide komşu olan, özellikle kemik üzerine etkili Paratiroid bezinin fazla çalışması şeklinde olan hiperparatiroidizm hastalığı, diyabet yani şeker hastalığı, halk arasında Aydede yüzü olarak da bilinen Cushing hastalığı, cinsiyet hormonları azlığı ile olan hastalıkları sayabiliriz. Kadınlarda menopoz bir hastalık değildir ancak bazı hormonal değişiklikler nedeniyle kemik erimesinin en önemli sebeplerindendir. Erken menopoza girmek bu riski önemli derecede artırır. Herhangi bir sebeple yumurtalıkların alınması da östrojen eksikliğine sebep olarak kemik erimesini kolaylaştırır.
Lenf bezlerinin büyümesiyle seyreden bazı kan hastalıkları da kemik erimesine yol açabilir.
Genetik olarak geçen bazı bağ dokusu hastalıkları, vücutta fosfat, protein eksikliği ile seyreden bazı metabolizma hastalıkları da kemik erimesine sebep olur. Son zamanlarda çok konuşulan ve Gluten enteropatisi olarak bilinen Çölyak hastalığı da kemiklerin zayıflaması ile seyreden genetik bir hastalıktır. Ayrıca Asya ırkı ve sarışın beyaz ırkta olan kişiler de genetik olarak osteoporoza daha yatkındır.
Kullandığımız bazı ilaçlar da kemik dokusunun zayıflamasına neden olabilir. Buna örnek kortizon, antikoagulan olarak adlandırılan kan sulandırıcı ilaçlar, sara ilaçları, kemoterapi olarak kullanılan kanser ilaçları, guatr ilaçları, mide ilaçları, antidepresan ve psikiyatri ilaçları sayılabilir.
Uzun süre hareketsiz kalmak, bağırsaklardaki emilim bozuklukları, böbrek ve karaciğer hastalıkları, bazı romatizmal hastalıklar, akciğerlerde kronik tıkayıcı hava yolu hastalığı, mide ameliyatı ve organ nakli olmak kemik erimesine zemin hazırlayabilir. Yanlış ve yetersiz beslenme, kalsiyum, magnezyum, potasyum gibi elektrolitlerin yetersizliği, D vitamini eksikliği, güneşten uzak yaşamak, radyasyon tedavisi, sigara, alkol kullanımı sayılabilir. Diyette alınan tuz miktarının fazlalığı, idrar kalsiyumunun geri emilimini bozup kalsiyum kaybına neden olur. Bu nedenle hipertansiyon için tuza dikkat ederken kemiklerimize de olumsuz etkisi olduğunu bilmeliyiz.
